Tiểu sử Chuon_Nath

Chuon Nath sinh ngày 11 tháng 03 năm 1883 tại làng Komreang, xã Roka Kaoh, huyện Kong Pisei, tỉnh Kampong Speu, Campuchia, con của cụ ông Chuon và cụ bà Yuok với tên Chuon Nath, em trai của ông tên Chuon Nuth. ông học văn học và toán học từ bé.

Năm 1904, ông trở về chùa cũ Bodhibriks để thọ Đại giới với Hòa thượng bổn sư là ông Đại lão Hòa thượng Buddhaghosa Ma Keit (Suvannapanno Mahathero). Hai thầy Yết ma tụng tuyên ngôn cho ông là Thượng tọa Keh Morn (Missanakau) và Thượng tọa In Khem (Tikkhapanno).

Chuon Nath được Hòa thượng Bổn sư ban cho pháp danh là Jhotañano. Sau Khi thọ giới Tỳ khưu, ông đã trở về chùa Ounalom để tiếp tục tu học.

Do năng khiếu bẩm sinh, từ lúc còn là một học tăng trẻ tuổi, ông Chuon Nath đã am tường nhiều ngôn ngữ Châu á. ông có thể truy nguyên gốc tích PāliSanskrit không những trong tiếng Khmer, mà còn cả các thứ ngôn ngữ có liên quan, như: Tích Lan, Miến Điện, Mon, Thái, Lào (rất giỏi Tiếng Thái và Lào) và đặc biệt còn có thể sử dụng thành thạo tiếng Anh, Pháp (và một ít tiếng Việt). Chuon Nath là một thiên tài về ngôn ngữ học.

Năm 1912, ông nhận tước hiệu Giáo thọ sư (Sanghasattha) và được người Pháp gửi sang Hà Nội học một năm về tiếng Sanskrit và chữ Khmer cổ (từ các bia ký Angkor) với giáo sư Louis Finnot tại French University.

Năm 1913, ông trở về Campuchia.

Từ lúc còn rất trẻ tuổi, Chuon Nath đã sớm có những ưu tư về tiền đồ Phật giáo và văn hóa dân tộc. Từ năm 1913, ông đã được Quốc Vương Campuchia thời là Vua Sisowath mời vào hoàng cung bàn thảo chương trình khai đạo và đào tạo tăng tài cho Phật giáo. Chuon Nath đã đề đạt lên vua nhiều sáng kiến quan trọng.

Năm 1915, ông được bổ nhiệm làm Giảng sư Trường Cao đẳng Pāli, tức tiền thân của Đại học Phật giáo Campuchia sau này là Soramarit University (thành lập 1960).

Năm 1919, ông được thỉnh tham gia Hội đồng biên soạn bộ từ điền Khmer đầu tiên của Campuchia có giá trị hàn lâm. Chính ông đã chia công trình ra thành nhiều phần để lần lượt hoàn chỉnh từng công đoạn. Bộ từ điển (gồm hai quyển lớn, trên 2.000 trang) sau khi hoàn tất vào thập niên 60 thế kỷ XX đã trở thành báu vật văn hóa dân tộc Khmer và cho đến nay vẫn được xem là bộ từ điển tiêu chuẩn của ngôn ngữ Khmer có giá trị quốc tế. Ngay khi hòa bình vãn hồi trên đất nước Campuchia sau đại nạn hủy diệt văn hóa của Pol Pot, Chính phủ Nhật Bản đã cho in lại bộ Đại Tạng Kinh tiếng Khmer và cả bộ từ điển trên.

Năm 1969 ông qua đời, hưởng thọ 86 tuổi đời, 65 tuổi đạo. Tro cốt của ông được tôn cất tại chùa Ounalom ở Campuchia.

Được biết có khá nhiều vị Trưởng lão Hệ phái Nam tông Kinh là để tử do đức Tăng Hoàng trực tiếp truyền giới, trong đó có: Bậc khai sáng Hệ phái Nam tông Kinh là Hòa thượng Hộ Tông.